نقش نظام بانکی و مالی در بحران کرونا

به گزارش آوای نشاط، چهارمین جلسه از سلسله نشست‌های گفتگوهای آزاد دانشگاه علامه با حضور «محمدهاشم بت‌شکن» رئیس خوشه مشورتی پولی و بانکی در دانشگاه‌های کشور و عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی به همت معاونت فرهنگی و اجتماعی این دانشگاه سه‌شنبه شب  بیستم خردادماه به صورت مجازی در فضای اینستاگرام برگزار شد. «مهدی مهدوی زاهد» دبیر این گفت‌وگو و یکی از موضوعات نشست در خصوص نقش نظام بانکی و مالی در بحران کرونا بود.

آنچه در ذیل می‌خوانید بخش دوم از این گفت و شنود است؛

آثار و ابعاد پولی و مالی کرونا در دنیا

بت‌شکن در خصوص آثار و پیامدهای پولی و مالی کرونا در دنیا گفت: اول از همه باید بدانیم که این بحران چه بخش‌هایی را تحت تاثیر قرار داده است.  اول از همه بخش مالی در سطح دنیا را بررسی می کنم. شاخص‌های مالی در سرتاسر دنیا افت ۲۰ تا ۳۰ درصدی کرده‌اند. اما کمی بعد، این افت تعدیل شد. یکی دیگر از آثار کرونا بخش حقیقی اقتصاد است که مطرح می‌شود رشد منفی اقتصادی برای سال ۲۰۲۰ به منفی۳ برسد.  البته این ارقام متفاوت است. منطقه یورو می‌گوید این رقم منفی ۶ یا منفی ۷ می‌شود. سومین بخش هم شامل کسب و کارهایی است که از این بحران تحت تاثیر قرار گرفتند مثل حوزه گردشگری، رستوران‌ها و شرکت‌های مسافربری و.... هرچند برخی از مشاغل مانند فروشگاه‌های آنلاین هم سودهایی کردند.

نظریه‌های مختلف برای برون‌رفت از بحران کرونا

بت‌شکن در خصوص نظریه‌های مختلف برای برون رفت از بحران کرونا گفت: سه نظریه در این خصوص وجود دارد؛ یکی شکل v است که بسرعت می‌توان از این بحران خارج شد، یا شکل u  است یعنی نیمه سریع و یا اگر ادامه‌دار باشد، بشکل L است که امیدواریم این بحران V  باشد و سریعتر از آن خارج شویم.

IMF (صندوق بین‌المللی پول) مطرح کرده سه مخاطب اصلی وجود دارد. یکی خانوار است، دیگری کسب و کار و دیگر بخش مالی است. و برای تک تک این سه بخش رهنمودهایی مطرح می‌کند مثلا می‎‌گوید خانوارها اقساطشان را پرداخت نکنند. یا وام  را ندهند. کسب و کارها وامشان را ندهند و بانک‌ها باید بتوانند تسهیلات راحت‌تری را اعمال کنند. این توصیه‌هایی است که به شکل اجرایی نهادهای بین‌المللی می‌کنند.

سیاست‌های پولی و مالی در رابطه با کرونا

بت‌شکن در خصوص سیاست‌های پولی و مالی در رابطه با کرونا اظهار داشت: سیاست‌های مالی معمولا تعویق پرداخت‌ها است. مانند عدم پرداخت بیمه، قبوض و ... . در سیاست‌های پولی عموما هدف این است که در دنیا یا نرخ بهره را کاهش دهند یا توان وام دهی بانک‌ها را افزایش دهند. اینها دو سیاست کلی هستند که در کل دنیا انجام می‌شود و در کشور ما هم انجام می‌شود اما با شیوه و اندازه بسیار متفاوت.

ما کلا برای این کار چیزی حدود ۱۰۰ هزار میلیارد تومان در نظر گرفتیم که برای اینکه قابل مقایسه باشد همه بر اساس GDP در نظر می‌گیرند. انگلستان ۱۸ درصد GDP، آمریکا ۱۱ درصد، عربستان ۲/۷ درصد، چین ۲/۵، ترکیه۱/۵، هند و کره ۸ دهم در صد و عدد ما ۲ دهم درصد است. البته باید بدانیم شرایط خاصی مانند تحریم همه جانبه و پایین بودن قیمت نفت و کسری بودجه و همه پارامترها در این زمینه را در نظر بگیریم.

اقداماتی که در ایران برای مواجه با کرونا انجام شده است

بت شکن در خصوص اقداماتی  که در ایران برای مواجه با کرونا انجام شده است، گفت: در ایران در زمینه سیاست‌های مالی برای بنگاه‌ها گفته‌اند که می‌توانید حق بیمه را تا سه ماه دیرتر پرداخت کنید یا صندوق نوآوری و شکوفایی گفته‌است که من ۵۰ میلیون تومان تسهیلات می‌دهم. اینها جزو سیاست مالی مخاطب بنگاه است. در سیاست مالی بخش خانوار گفته‌اند مثلا فلان عدد در نظر گرفته شده است. چیزی است که تاکنون در کشور ما صورت گرفته اما در سیاست‌های پولی وضعیت کمی بازتر است. یعنی در سیاست‌های پولی هم مخاطب دو دسته است خانوار و کسب و کار. آنچه من آمار گرفته‌ام ۲۵ هزار میلیارد تومان برای ۲۲ میلیون خانوار یارانه بگیر اختصاص پیدا کرده که تا امروز حدود ۲۰میلیون خانوار یک میلیون به حسابشان پرداخت شده است. بنابراین می توان گفت این قسمت تاکنون انجام شده و به شکل قرض الحسنه است و حدود ۴ درصد سود دارد.

که این کار بر اساس نظر  IMF بوده و درست هم بوده است.  IMF میگوید برای خانوار هم بحث نقدینگی وجود دارد و هم بحث تمکن مالی. یعنی در بحث تمکن مالی حتی یارانه نقدی می‌دهد حتی در برخی جاها توصیه شده بن یا ژتون غذا بدهد. اما عددش کفاف بدهد یا ندهد بحث دیگری است که آن به بحث بودجه بر می‌گردد و حتی همین ۲۵ هزار میلیارد تومان از محل منابع بانکی تامین شده است. یک سومش از محل آزادسازی سپرده قانونی و دو سوم از منابع بانکی بوده است . یعنی در واقع دولت، محلی برای پرداخت این یک میلیون‌ها را نداشته است. بنابراین شاید میزانش کم بوده اما ماهیت‌اش با سازوکارهای دنیا همخوانی دارد.

در مورد بنگاه‌ها متاسفانه تاکنون پرداخت نشده است. یک لیست سیزدهگانه‌ای را در نظر گرفتند مانند دفاتر خدمات مسافرتی، تولید و توزیع پوشاک، مجتمع‌های فرهنگی، مراکز آزمایشگاهی، سالن‌های آرایشی و... مشمول استفاده از امکانات می شوند. قرار بود ۵۰ هزار میلیارد به آنها تسهیلات داده شود که به ازای هر پرسنل با فرض عدم اخراج آنها  ۱۶ میلیون پرداخت کنیم که ۵۰ درصدش رابرای حقوق و ۵۰ درصدش را برای مخارج دیگر مثل کرایه در نظر گرفته شود.

بنابراین ۲۵ هزار میلیارد پرداخت شده اما ۵۰ هزار میلیارد دیگر هنوز اجرایی نشده است و قرار است از شنبه اجرایی شود. من شنیده‌ام از این کارگاه‌ها موارد خاصی می‌خواهند. برای مثال از آنها می‌خواهند برای کارگرهایشان حق بیمه پرداخت کرده باشند. در صورتی که بسیاری از آنها مانند رستوران ها فصلی هستند و ممکن است اصلا حق بیمه پرداخت نکرده باشند. مراحلش هم این است که در سامانه کار ثبت نام کنند و در آنجا تشخیص داده شود که شما مشمول آن هستید تا پرداخت ها انجام شود. نرخش ۱۲ درصد است و بازپرداخت اش ۳۰ ماهه و از مهرماه انجام می‌شود.

 جمع بندی

بت‌شکن بحث‌اش را با این سخن به پایان رساند که بالاخره کشور دچار آسیبی شده است و باید بدانیم با توجه به شرایط اقتصادیمان در وضعیت چندان مناسبی به سر نمی بریم. به نظر من اگر زود کسب و کارها را به راه بیندازیم و جلوی بیکاری را بگیریم، این امر می‌تواند بسیار سودمند باشد.

انتهای پیام/