آوای نشاط ـ فرشته مسلمی: دیدار چند روز گذشته مقامات ایران وعربستان پیرامون بررسی موضوعات و مباحث مرتبط با حجاج ایرانی اولین ملاقات رسمی مسئولان این دو کشور در شش سال اخیر بود که گمانه زنی هایی در خصوص احتمال از سر گیری روابط تهران ـ ریاض را مطرح کرد تا اینکه روز گذشته اخبار سفر مصطفی الکاظمی نخست وزیر عراق به ایران با محوریت رایزنی برای روابط دیپلماتیک ایران و عربستان تبدیل به یکی از اخبار مهم رسانه‌های ایران و منطقه شد.
راهبردهای تقابل جویانه عربستان در قبال بحران های سوریه، بحرین و یمن، مخالفت سرسخت ریاض با توافق هسته‌ای ایران، حادثه منا، اعدام ۴۷ زندانی و شیخ نمر روحانی شیعه توسط دولت سعودی، حمایت ریاض از تروریست های تکفیری داعش در سوریه ، تجهیز، سازماندهی و تقویت گروه های خشونت طلب افراطی و عادی سازی رابطه با اسرائیل از جمله عوامل تاثیرگذاری بود که منجر به قطعی روابط ایران و عربستان از سال 2016 شد البته فعالیت دولت عراق در کسوت میانجیگرانه اتفاق تازه ای نیست و از اردیبهشت 1400 آغاز شده است.
بغداد میزبان گفتگوهایی میان مقامات دو کشور برای احیای روابط بود که تاکنون نیز پنج دور این مذاکرات انجام شده و پیش بینی ها حکایت از این دارد که این دو کشور در آستانه توافق قرار دارند.
اهمیت سفر اخیر الکاظمی از این جهت است که قبل از عزیمت به ایران به جده سفر کرده و با محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی دیدار و گفتگو کرد آن هم با تشریفات منحصر به فرد؛ گویا شاهزاده سعودی که روزی معتقد بود هیچ فرصتی برای مذاکره با ایران وجود نخواهد داشت این بار با توجه به قدرت منطقه ای ایران از سخنان خود عقب نشینی کرده و فرصت را مغتنم شمرده و حالا می گوید ایران همسایه ماست، ما همگی خواهان روابطی خوب و استثنایی با ایران هستیم.
عربستان به وضوح دریافته است که ادعاهای آمریکا برای ایجاد تغییر وضعیت ایران در منطقه ، محاصره کردن و یا انزوای تهران پوشالی بوده و نمی توان روی آن حساب باز کرد علاوه بر این برای دولت سعودی مسجل شده است که روابط با متحدان غربی بسیار گذرا و بر اساس منافع آنان تنظیم می شود در حالی که برقراری روابط با کشورهای منطقه از جمله ایران که کشوری تعیین کننده درخاورمیانه است می تواند منافع متقابلی را برای دو کشور به ارمغان بیاورد.
بن سلمان در معرفی چشم انداز ۲۰۳۰ عنوان کرده است که می خواهد وابستگی اش به نفت را کاهش دهد لذا اجرایی شدن این مهم نیازمند برقراری روابط خوب و حسنه با همسایگانمان است چرا که رسیدن به این دستاورد در سایه ثبات منطقه ای امکان پذیر است.
از طرفی نمی توان منکر منافع برقرای این روابط سازنده برای کشورمان شد چرا که عادی سازی روابط عربستان با ایران باعث بهبود روابط متحدان عربستان با جمهوری اسلامی می شود و همین روند روابط سیاسی و تجاری ایران با هم پیمانان دولت سعودی را رونق بخشیده و فرصت خوبی را برای تحولات اقتصادی کشور رقم می زند.
با توجه به قدرت ایران و عربستان در سطح نظام منطقه‌ای و خاورمیانه، تنش‌زدایی آنها چه به صورت تاکتیکی و یا به صورت راهبردی، حاوی پیامدهای مهمی در سطح نظم منطقه‌ای و همچنین کانون‌های بین‌المللی دخیل در این بحران است به ویژه که تهران در روزهای اخیر کانون تعاملات متنوعی با دیپلمات های مختلف بوده و این پیام را به دولت ها و ملت های جهان مخابره کرده است که نمی توان با تهدید و ارعاب با ایران مواجه شد و مصالحه کرد بلکه تنها با ابزار دیپلماسی و مذاکره آن هم بر اساس منافع مشترک می توان چشم اندازی را برای تعامل ترسیم کرد.
لذا با توجه به سیاست حسن همجواری که از رویکردهای اصلی دولت سیزدهم است می توان خوشبین بود که تغییر این روابط دوجانبه در تحولات کشورهای دیگر خاورمیانه نیز تاثیر گذار است و الگوی تخاصم میان بازیگران منطقه جای خود را به جلوه‌هایی از همکاری و رقابت متعارف می دهد که نتایج سودمند آن برای دولت ها و مردم منطقه مشهود و قطعا به ضرر آمریکا و اسرائیل است.
البته این مساله را نیز باید مد نظر قرار داد که حتی اگر این میانجیگری ها و نشست ها به نتیجه مطلوب ـ که همان توافق و بازگشایی سفارتخانه هاست ـ برسد هم نمی تواند صد در صد منجر به حل همه منتاقشات بین این دو کشور مسلمان شود چرا که سیاستهای رژیم سعودی در مقابله با محور مقاومت، ایجاد ائتلاف علیه ایران و همراهی با رژیم غاصب و سیاست های ضد ایرانی دولت سعودی مسئله ای نیست که در نشست های چندگانه بتوان شاهد حل و فصل آن بود بلکه نیازمند تغییر رویکرد است اما قطع به یقین می تواند به ثبات اقتصادی و سیاسی هر دو کشور کمک کرده و در نهایت به حل برخی منازعات منطقه‌ای بینجامد.
یکی از همین دستاوردهای منطقه ای ایجاد فضای تعامل بین دولت های منطقه است کماینکه میانجیگری بغداد میان ایران و عربستان امتیازاتی را نصیب این کشور می کند که از جمله آنها می توان به افزایش وزن دولت عراق در منطقه غرب آسیا اشاره کرد که این کشور را در ردیف قدرت‌های متوسط اما تأثیرگذاری همچون قطر، عمان و کویت قرار می دهد.
عراق در دوره الکاظمی شاهد گشایش روابط با کشورهای منطقه ای و فرامنطقه ای بوده است. او سیاست جدیدی را در پیش گرفت که به واسطه آن از طریق اعتمادسازی با کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس به این کشورها نزدیک شده و منافع اقتصادی و سیاسی ناشی از این تعامل را نصیب کشورش کند.
جمهوری اسلامی ایران نشان داده است برای رفع مشکلات کشورهایی که اعتمادسازی کرده و حسن‌نیت نشان دهند، تلاش مؤثری انجام می‌دهد و همواره به تامین ثبات و امنیت منطقه‌ای متعهد و برای برقراری آن اقدام کرده است بنابراین عربستان باید واقع بینانه به این فرصت طلایی گفتگو و تعامل با جمهوری اسلامی ایران بیندیشد و از آن استفاده کند چراکه باب گفتگو و مصالحه همیشه باز نیست و زمان خریدن برای رصد شرایط می تواند مانند اتخاذ سیاست نفتی علیه ایران در نهایت به ضرر عربستان تمام شود.
انتهای پیام/
